Cumhuriyet Meclisi Genel Kurulu’nda bütçe görüşmeleri devam ediyor. Genel Kurulda, milletvekilleri Ekonomi ve Enerji Bakanlığı bütçesi üzerine konuşuyor.
-Toros: “Kuzey Kıbrıs’ın yeniden bir ekonomik başlangıç yapması mümkündür”
Bütçe üzerine söz alan Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) Milletvekili Fikri Toros, ülkedeki enflasyonun Türkiye’ye kıyasla yüzde 30 daha yüksek olduğunu belirterek, üretim odaklı ekonomiye geçişin hedeflenmesi gerektiğini söyledi ve bunun yapılması halinde enflasyonun da frenlenebileceğini anlattı.
“Kıbrıslı Türk üreticileri dış pazarlarda desteklemeliyiz” diyen Toros, bu konuda fuarların önemine vurgu yaptı. Toros, kıyı ticaretindeki ek maliyetlere de dikkat çekerek, “Bu maliyete karşı bir mücadele başlatalım” çağrısında bulundu.
Pandemiden bu yana iş gücü piyasasında da büyük ve olumsuz bir değişim yaşandığını anlatan Toros, ülkede yabancı iş gücünün genelde niteliksiz kişiler olduğunu belirtti. Toros, iş gücü piyasasında uzmanlık sahalarına odaklanarak yeni iş gücü yaratmanın Ekonomi Bakanlığının görevi olduğunu söyledi.
“Kuzey Kıbrıs’ın yeniden bir ekonomik başlangıç yapması mümkündür. Ama bunu yaparken bir dönüşüm stratejisine ihtiyaç vardır” diyen Toros, reform tartışmalarının kaçınılmaz olduğunu ve bir dönüşüm vizyonuna ivedilikle ihtiyaç olduğunu ifade etti.
Toros, enterkonnekte konusunun gerek Türkiye ile ilişkilerde, gerekse Kıbrıs sorununda konu olacağına işaret ederek, yeni başlayan sürecin değerlendirilmesini istedi.
-Kürşat: “Hükümetin ne yazık ki bir vizyona sahip olduğunu görmüyoruz”
CTP Milletvekili Fide Kürşat konuşmasında, ekonomi alanında ciddi sorunlar yaşandığını söyleyerek, özellikle enerji konusunda bakanlığın içinin hortumlandığını ifade etti.
Bakanlığın bütçesinin genel bütçenin yüzde 0.37’si olmasını “Ekonomiye verilen değer yüzde 0.37” sözleriyle eleştiren Kürşat, alım gücündeki düşüş ve gıda fiyatlarındaki enflasyona değinerek, Ticaret Dairesi’nin gerekli denetimleri yapabilecek kabiliyette olmadığını savundu.
Kıbrıs Türk toplumunun her geçen gün fakirleştiğini söyleyen Kürşat, fiyatlar konusunda “etkisiz eleman” olarak nitelediği bakanlığın gerekli denetimleri yapması gerektiğini kaydetti.
Tarım topraklarının sürekli betonlaştığını söyleyen Kürşat, ülkede ciddi anlamda gıda sorunu yaşanabileceğini belirtti.
Doğru ekonomi politikaları uygulanmadığı eleştirisinde de bulunan Kürşat, bu yüzden mülksüzleşme, topraksızlaşma ve yoksullaşma aşamasına gelindiğini kaydederek, yerli sermayenin korunması gerektiğini ekledi.
Suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesiyle ilgili yasanın önemine vurgu yapan Kürşat, ülkede ciddi bir suç ekonomisinin olduğunu savundu.
“Hükümet net politikalar üretmek zorundadır. Özellikle ekonomi konusunda. Ne yazık ki bir vizyona sahip olduklarını görmüyoruz” ifadelerini kullanan Kürşat, hükümeti ekonomik politikalar alım gücünü artırıcı tedbirler konusunda icraata çağırdı.
“TL, döviz karşısında değer kaybederken ya da döviz bizde Türkiye’den daha yüksek seyrederken hükümet nasıl bir öngörüde bulundu?” diye soran Kürşat, kayıt dışı ekonomi konusuna da değindi. “Kayıt dışı ekonomi kayıt altına alınsa aslında bugün bu toplumun yaşadığı tüm darboğazlar ortadan kalkacak” diyen Fide Kürşat, bakana bu konudaki çalışmalarını sordu.
Kürşat, vergi adaletsizliğine ve reel sektörün desteklenmesi konusunda yaşanan sıkıntılara da değindi.
-Uluçay: “Gıda enflasyonu, hane halkı açısından ciddi boyutlara geldi”
CTP Milletvekili Teberrüken Uluçay ise, KKTC ekonomisinin genel durumunun Türkiye Cumhuriyeti’nin ekonomisinin genel durumundan doğrudan etkilendiğini vurgulayarak, Türkiye ile Güney Kıbrıs’tan bazı istatistiki verileri paylaştı.
Girdi maliyetlerinin üretimdeki en önemli unsur olduğunu ve gıda enflasyonunun hane halkı açısından ciddi boyutlara geldiğini kaydeden Uluçay, Türkiye Cumhuriyeti’nin çok daha geniş değerleri olduğunu belirtti. Uluçay, Türkiye’de turizm gelirlerinin büyük bir açığı kapattığını ancak yeterli olmadığını da anlattı.
2024’ün dünya ekonomisi açısından en önemli özelliğinin belirsizlik olduğu görüşünü ortaya koyan Uluçay, İŞAD’ın “maliyetlerin çok arttığı” ve KTEZO’nun “bankaya borcu olan ve kira ödeyen esnafın olumsuz etkilendiği” yönündeki açıklamalarını aktardı. Uluçay, İstatistik Dairesi’nin verilerine göre gelir dağılımındaki eşitsizliğinin arttığını da vurguladı.
Ülkedeki ekonomik değerlerin doğru yönlendirilebilmesi konusunun ciddi anlamda ele alınması gerektiğini söyleyen Uluçay, Yeşil Hat üzerinden ihracata odaklanmanın önemine de değindi.
Türkiye’nin yeni ekonomi politikasından bahseden Uluçay, yerli üretimin ve ihracatın desteklenmesi gerektiğini söyledi. Uluçay, Türkiye’de olduğu gibi bu konuda bir hedefe kilitlenebileceğini ifade etti.
İhracat ve ithalat rakamlarını paylaşan Uluçay, kara geçiş kapılarından maliyeti çok daha düşük ihracat yapmanın mümkün olduğuna vurgu yaptı.
“Gazimağusa Limanı’nın etkin olmasını sağlamak için 2014’te sadece liman otoritesini kuralım. Bunu yapabilirsek özelleştirmeye gerek kalmadan limanın kalkınmasını sağlayabileceğiz” diyen Uluçay, liman otoritesi özerk bir yapıya sahip olması gerektiğinin altını çizdi.
Uluçay, ülkede insanların satın alma gücünün gittikçe azaldığını kaydederek, halkın konut edinebilmesi için mortgage sisteminin hayata geçmesinin kaçınılmaz ve elzem olduğunu belirtti.
Barçın: "Fiyat İstikrar Fonu artırıldı ve vatandaşın daha ucuza benzin alması engellendi”
CTP Milletvekili Devrim Barçın ise Fiyat İstikrar Fonu ile ilgili konuştu. Dünyada petrol fiyatları düşerken Kuzey Kıbrıs’ta yükseldiğini söyleyen Barçın, "Fiyat İstikrar Fonu artırıldı ve vatandaşın daha ucuza benzin alması engellendi” dedi.
Kıbrıs Türk Petrolleri özelleştirildikten sonra Fiyat İstikrar Fonu’nun bir vergi pozisyonuna geldiğini ifade eden Barçın, Fiyat İstikrar Fonu Yasası’nın güncellenerek, burada toplanan paranın hastanede, okulda ve altyapı için kullanılmasına yönelik düzenleme yapılmasını istedi.