Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), gelecek yıl izlenecek politikalara dair bir yol haritası niteliği taşıyan 2024 Yılı Para Politikası'nı yayımladı.
Daha önce "Para Politikası ve Liralaşma Stratejisi" olarak yayımlanan raporun adı, bu yıl "Para Politikası" olarak değiştirildi. Raporda, merkez bankalarının toplumsal refah artışına en büyük katkısının, fiyat istikrarının sağlanmasıyla gerçekleştiği belirtilerek, şunlar kaydedildi:
"Bu çerçevede, TCMB'nin temel amacı, fiyat istikrarını sağlamak ve sürdürmektir. Sahip olunan tüm araçlar bu amaç doğrultusunda kullanılmaya devam edilecektir. Fiyat istikrarını destekleyici bir unsur olarak finansal istikrar da gözetilecektir.
Enflasyon hedeflemesi rejimi çerçevesinde, hükümet ile birlikte belirlenen enflasyon hedefi yüzde 5 olarak korunmuştur. TCMB'nin hesap verme yükümlülüğünün bir unsuru olan belirsizlik aralığı, önceki yıllarda olduğu gibi hedef etrafında her iki yönde 2 yüzde puan olarak korunmuştur. Para politikası, enflasyonu orta vadede bu hedefe ulaştıracak şekilde oluşturulacaktır."
FİNANSAL KOŞULLARIN DAR GELİRLİYE ETKİSİ AZALTILACAK
Enflasyonun gelecek dönemdeki seyri konusunda iktisadi birimlere rehberlik etmesi öngörülen göstergelerin, kısa vadede enflasyon tahminleri, orta vadede ise enflasyon hedefi olduğu aktarılan raporda, "Enflasyon Raporu'nda açıklanan tahminler enflasyon beklentilerine yönelik referans oluşturma işleviyle ara hedef olarak kullanılacaktır." denildi.
Raporda, yıl içinde enflasyon gelişmelerine ilişkin kapsamlı değerlendirmelerin Enflasyon Raporu aracılığıyla kamuoyuyla paylaşılacağı hatırlatılarak, yıl sonunda gerçekleşen enflasyonun belirsizlik aralığının dışında kalması durumunda ise hesap verebilirlik ilkesi gereği hükümete "Açık Mektup" yazılacağı bildirildi.
TCMB'den yapılan açıklamada, sıkılaşan finansal koşulların dar gelirli kesime etkisini azaltmaya yönelik tedbirlerin alınabileceği kaydedildi. 2024 yılında da piyasa koşulları elverdiği müddetçe rezerv biriktirilmesi yönündeki stratejiye devam edileceği aktarıldı.
SIKILAŞTIRMA ADIMLARI DEVAM EDECEK
Bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının, TCMB'nin temel politika aracı olmayı sürdüreceği vurgulanan raporda, "Dezenflasyonun en kısa sürede tesisi, enflasyon beklentilerinin çıpalanması ve fiyatlama davranışlarındaki bozulmanın kontrol altına alınması için 2023 yılı ikinci yarısında parasal sıkılaştırma süreci başlatılmıştır. Fiyat istikrarının kalıcı tesisi için gereken parasal sıkılık düzeyi, enflasyonu, Enflasyon Raporlarında öngörülen patikaya, orta vadede ise yüzde 5 hedefine ulaştıracak şekilde gerektiği sürece korunacaktır. Parasal sıkılık ve parasal aktarım, likidite gelişmeleri yakından takip edilerek miktarsal sıkılaştırma kararları ile desteklenebilecektir. Miktarsal sıkılaştırma adımlarına, kullanılan sterilizasyon araçlarının çeşitliliği artırılarak devam edilecektir." ifadesi kullanıldı.
Para politikası kararlarının, makro ve mikro düzeyde fiyatların ayrıntılı analizi, enflasyon beklentileri ve fiyatlama davranışları, para politikasının etkileyebileceği talep unsurları, arz yönlü gelişmeler, iç-dış denge, tasarruf eğilimi ve krediler dahil olmak üzere finansal koşullar ile likidite ve fiyat istikrarını etkileyen diğer tüm unsurlardaki gelişmeler dikkate alınarak oluşturulacağı aktarılan raporda, şu değerlendirmelere yer verildi:
"Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısı öncesindeki 7 günlük süre 'sessiz dönem' olarak adlandırılmakta olup, bu süre içinde para politikasına yönelik dış iletişim yapılmamaktadır. Bu dönem içerisinde PPK toplantısına hazırlık amacıyla karar alma sürecine teknik girdi sağlayan birimler PPK'ya kapsamlı analiz ve değerlendirmeler yapmaktadır. PPK, önceden açıklanan bir takvim çerçevesinde 2024 yılında 12 toplantı yapacaktır. Para politikası kararı ile kısa gerekçesi, İngilizce çevirisi ile birlikte, toplantı ile aynı gün saat 14.00'te, PPK'nın ayrıntılı değerlendirmelerini içeren toplantı özeti ise toplantıyı takip eden 5 iş günü içinde TCMB internet sayfasında yayımlanacaktır. Para politikası iletişimine, şeffaflık, hesap verebilirlik ve öngörülebilirlik ilkeleri doğrultusunda devam edilecektir."
TBMM PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU'NA SUNUMLAR YAPILACAK
Para politikasının temel iletişim araçlarının PPK duyuruları ve Enflasyon Raporu olduğu belirtilen raporda, Enflasyon Raporu'nun yılda 4 defa yayımlanmasına ve para politikası uygulamalarının kamuoyu ile iletişiminin etkin bir şekilde yapılabilmesi amacıyla bilgilendirme toplantılarıyla tanıtılmasına devam edileceği aktarıldı.
Raporda, TCMB'nin faaliyetleri, para politikası uygulamaları ve döneme özgü gelişmeler hakkında başkan tarafından Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Plan ve Bütçe Komisyonu'nda yapılan sunumların sürdürüleceği, başkan, başkan yardımcıları ve teknik içerikli konularda görevlendirilen TCMB mensupları tarafından diğer platformlarda yapılan sunum ve konuşmaların, iletişim politikasının bileşeni olmaya devam edeceği duyuruldu.
Finansal İstikrar Raporu'nun, TCMB'nin bir diğer önemli iletişim aracı olmaya devam edeceği aktarılan raporda, "Bunun yanı sıra aylık enflasyon gelişmelerini alt kalemler itibarıyla özetleyen Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu'nun, resmi fiyat istatistiklerinin açıklanması ile PPK toplantısı arasında geçen süre zarfında aylık enflasyon gelişmelerinin kamuoyu tarafından daha sağlıklı biçimde yorumlanmasına katkıda bulunması amacıyla bir iletişim aracı olarak kullanılması sürdürülecektir." denildi.
YATIRIMCI GÜNLERİ DÜZENLENECEK
Para politikası, makroihtiyati çerçeve, TL ve döviz likiditesi yönetimine ilişkin kamuoyuyla paylaşılan duyuruların, iletişimin önemli unsurları olduğu vurgulanan raporda, şu ifadelere yer verildi:
"TCMB iletişiminin önemli hedef gruplarından olan basın, yatırımcılar, akademik çevreler ve genel kamuoyu ile iletişim sürdürülecektir. Reel ve finansal sektör temsilcileri, yurt içi ve yurt dışı kuruluşlar ve TCMB politikalarının tüm paydaşları ile etkileşim sağlamak üzere politika çerçevesi ve makroekonomik görünüm hakkında bilgilendirmeler yapılacaktır. TCMB, uluslararası etki alanını genişletmek amacıyla uluslararası kuruluşlar ve platformlar ile diğer merkez bankaları gibi yurt dışı paydaşlarıyla etkin iletişimini sürdürecektir. Bu kapsamda, enflasyon, para politikası, finansal piyasalar ve bankacılık gibi konularda teknik sunumların yapılacağı Yatırımcı Günleri düzenlenecektir.
TCMB tarafından yayımlanan çalışma tebliğleri, ekonomi notları, Merkezin Güncesi platformundaki blog yazıları, Herkes İçin Ekonomi mikro sitesinde yayımlanan içerikler ve TCMB'nin faaliyetleri ile para politikası uygulamaları hakkında çeşitli platformlarda yapılan sunumlar, seminer ve diğer etkinlikler de kamuoyunun bilgilendirilmesinde önemli bir paya sahip olacaktır. TCMB, sahip olduğu diğer iletişim kanallarına ek ve onları destekleyici olarak sosyal medya hesaplarını etkili birer iletişim kanalı olarak kullanmaya devam edecektir."
AKADEMİK ÇALIŞMALAR DESTEKLENECEK
Uygulanan para politikasının etkinliğinin artması için ilgili tüm paydaşlarla yüksek eş güdüm içinde çalışılmaya devam edileceği belirtilen raporda, TCMB'nin enflasyonun para politikasının etki alanı dışında kalan nedenlerine yönelik yapısal ve erken uyarı niteliğindeki analizlerini ve bulgularını da kamuoyu ve ilgili kurumlarla paylaşmayı sürdüreceği dile getirildi.
Raporda, politika kararlarını yakın ve gerçek zamanlı veriler ile bilimsel temeli güçlü analizler ışığında şekillendirmek ve sürdürülebilir fiyat istikrarına katkı sağlamak amacıyla oluşturulacak araştırma gündeminin, kamuoyu ile paylaşılacağı ifade edilerek, "TCMB'nin akademik çalışmaları destekleme faaliyetleri, politika tasarım süreçlerini güçlendirmek için en verimli şekilde kullanılacaktır." değerlendirmesinde bulunuldu.
SADELEŞME SÜRECİ DEVAM EDECEK
Mevcut makroihtiyati çerçevenin tüm bileşenlerinin enflasyon, faizler, döviz kurları, rezervler, beklentiler ve finansal istikrar üzerindeki yansımaları değerlendirilerek ve etki analizlerine dayanılarak sadeleşme sürecinin 2024'te de devam edeceği belirtilen raporda, şunlar kaydedildi:
"Yabancı para yükümlülükler üzerinden menkul kıymet tesisinin kademeli olarak azaltılmasına devam edilecektir. KKM hesaplarından Türk Lirası hesaplara geçişin güçlenmesiyle bu alandaki düzenlemelerde de sadeleşme yapılacaktır. TL varlıklara olan talebin desteklenmesi ve makro finansal istikrarın güçlendirilmesine katkı sağlanması için toplam mevduat içerisinde Türk lirası mevduatın payında artış ve KKM hesaplarından Türk lirası hesaplara geçiş hedefleri, sadeleşme sürecinde 2023 yılı ağustos ayından bu yana para politikası adımlarını desteklemiştir. Parasal aktarım mekanizmasının etkinliğini artıran bu uygulamalar sonucunda ağustos ayından itibaren KKM bakiyesi yüzde 22 azalırken, Türk lirası mevduatın toplam mevduat içindeki payında 15 Aralık itibarıyla 9 puan artış olmuştur."
KKM'YE YÖNELİK TALEP AZALACAK
Raporda, 2024 yılında piyasa mekanizmasının işlevselliğinin artmasının, döviz kurlarında istikrarın korunması ve dezenflasyon sürecinin belirginleşmesiyle birlikte KKM'ye yönelik talebin azalmaya devam edeceğinin ve Türk lirası varlıklara olan talebin güçleneceğinin öngörüldüğü vurgulandı.
Gelecek yıl Türk lirası mevduatın önceliklendirilmesine yönelik atılacak adımlarla bankacılık sisteminde Türk lirası mevduatın payının yüzde 50'ye yükselmesinin ve KKM bakiyesindeki gerilemenin devam etmesinin hedeflendiği belirtildi.
SWAP İŞLEM MİKTARI KADEMELİ DÜŞECEK
Raporda, "22 Aralık itibarıyla döviz karşılığı TL swap ihaleleri kaynaklı stok miktarı 48,2 milyar ABD doları, döviz karşılığı TL swap piyasası işlemleri kaynaklı stok miktarı ise 1,9 milyar ABD doları seviyesindedir." bilgisi verildi.
Bankaların likidite yönetimindeki etkinliğinin artırılması ve altın cinsi tasarrufların finansal sisteme dahil edilmesine katkı sağlanması amacıyla, TL/döviz karşılığı altın swap işlemlerine 2023 yılında da devam edildiği hatırlatılan raporda, şu ifadeler kullanıldı:
"22 Aralık itibarıyla kotasyon yöntemiyle gerçekleştirilen TL karşılığı altın swap piyasası işlemleri kaynaklı stok miktarı net 12,4 ton, döviz karşılığı altın swap piyasası işlemleri kaynaklı stok miktarı net 26,7 ton ve geleneksel yöntemle gerçekleştirilen TL karşılığı altın swap ihaleleri kaynaklı stok miktarı net 31,4 ton seviyesindedir. Bankaların TL ve döviz likidite yönetimlerine katkıda bulunmak amacıyla, swap işlemlerine 2024 yılında da devam edilecektir. Bununla birlikte, TCMB tarafından gerçekleştirilen swap işlem miktarının kademeli şekilde azaltılması planlanmaktadır."
