KEİ Ofisi’nden yapılan açıklamada, iki ülke arasında imzalanan İktisadi ve Mali İşbirliği Anlaşmaları kapsamında, TC kaynaklarıyla KKTC’de içme ve kullanma suyu ile tarımsal sulama suyu alanlarında Ankara kaynaklı yatırımların, Türkiye Cumhuriyeti Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü KKTC Proje Müdürlüğünün kontrolünde, KEİ Ofisi koordinasyonunda sürdüğü belirtildi.
2018 yılında başlayan Güzelyurt ve Mesarya Ovası Sulaması İletim Yapıları Projesi kapsamında, 5 bin 700 m uzunluğunda tarımsal sulama tüneli yapıldığı ve 22 Mayıs 2021'de açıldığı kaydedilen açıklamada, Geçitköy-Kalkanlı arasındaki 1. Etap işi tamamlandığı, Güzelyurt ovasına su verildiği, ovadaki 1873 hektarlık alanın da sulanmasına başlandığı bildirildi.
Orta Mesarya Ovası Sulaması İletim Hattı Projesi ve 207 km'lik Depo Bağlantı Hattı Projesi Yapımı’nın ise devam ettiği belirtilen açıklamada, yeraltı ve yerüstü su kaynakları, su kalitesi, toplam arazi varlığı, tarıma elverişli arazi miktarı, toprak analizlerinin yapılması işlerini kapsayan KKTC Su ve Toprak Kaynakları Master Plan Raporu’nun hazırlanmasının da sürdüğü ifade edildi.
Açıklamada, tüm bunların yanında, yine iki ülke arasında imzalanan 2023 yılı İktisadi ve Mali İşbirliği Anlaşması kapsamında Lefkoşa kaynaklı “Ada Geneli Dere Islahı, Gölet Temizliği ve Sulama Sistemlerinin Yenilenmesi Projesi” ve “İçme Suları ve İshale Hatları, Bakım Onarım, Yenileme ve Malzeme Alımı Projesi” yürütüldüğü kaydedildi.
-Tohumluklar için sulama
İki proje için, Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı Su İşleri Dairesi bünyesinde kullanılmak üzere toplamda 42 milyon TL ödenek ayrıldığı kaydedilen açıklamada, “Ada Geneli Dere Islahı, Gölet Temizliği ve Sulama Sistemlerinin Yenilenmesi Projesi” kapsamında, Türkiye Cumhuriyeti finansmanı ve teknik desteği ile yürütülen tarımsal araştırma projeleri neticesinde geliştirilen “Reşatbey” ve “Beşparmak” gibi arpa çeşitlerinin tohumluk üretiminde kullanılmak üzere Devlet Üretme Çiftlerine Lefkoşa Atık Su Arıtma tesislerine arıtılmış suyun ulaştırılması için sulama malzemesi ve ekipmanı alımına finansman sağlandığı vurgulandı.
Proje ile yerli ve milli çeşitlerin tohumluk üretiminin yanında birçok yıl ithal edilmek durumunda kalınan tohumluk materyalin yerelde üretimine büyük katkı sağlanmasının hedeflendiği kaydedilen açıklamada, Devlet Üretme Çiftliklerinin kullanımında olan arazinin 730 dönümü hareketli sulama makinelerinin kullanılarak kalan 500 dönüm alan ise etki çapı 75 metre olan sabit sprinklerler vasıtasıyla sulanabilir hale getirildiği belirtildi.
Açıklamada şu bilgilere de yer verildi:
“Böylelikle, Türkiye Cumhuriyeti’nden gelen suyun Mesarya ovasına iletilmesi için imalat çalışmalarının devam ettiği süreçte Mesarya Ovası’ndaki ilk büyük çaplı sulama projesi hayata geçirilerek toplamda 1.230 dönüm alan suya kavuşturulmuştur.
Yine bu proje kapsamında, Güzelyurt Sulama Projesi kapsamında verilen Güzelyurt Ovası’na verilen suyun sulama alanında yaygınlaştırılarak projenin verimliliğin artırılması ve dolayısı ile Güzelyurt akiferinden kuyular vasıtasıyla çekilen suyun azaltılarak akiferin korunarak gelişmesi amacıyla sulama malzemesi ve ekipmanı alımına da finansman sağlanmıştır.
Proje ile ayrıca, ülke genelinde gölet ve derelerin temizliğine katkı sağlanmaktadır. Bu kapsamda 2023 yılında, Yarköy deresi, Karşıyaka Göleti ve Yeşiltepe Göletlerinin ıslahı sağlanmıştır.
‘İçme Suları ve İshale Hatları, Bakım Onarım, Yenileme ve Malzeme Alımı Projesi’ kapsamında ise yine Türkiye Cumhuriyeti kaynakları ile yapımı tamamlanarak hizmete alınan Yeni Merkezi Cezaevi ve civarı yerleşim yerlerine su temini için finansman sağlanmıştır.”