Cilt kanserleri arasında kötü huylu olan ve Malin Melanom olarak adlandırılan cilt kanseri, deriye renk veren hücrelerden köken alır ve çok hızlı ilerler. Malign melanom lezyonlarının %30'u bir ben üzerinde gelişirken %70'i normal cilt zemininde oluşur.
“Melanom erken evrede tanı konulduğunda etkin bir şekilde tedavi edilebilir. Ancak bu dönemde tanı konulamazsa hızla bölgesel lenf düğümlerine, ardından tüm vücuda yayılır ve tedavi şansı önemli ölçüde ortadan kalkar.” şeklinde konuşan Gayrettepe Florence Nightingale Hastanesi, dermatoloji bölümünden Dr. Ar. Gör. Zahide Eriş Eken, en ölümcül cilt kanserlerinden olan bu hastalıkta erken tanının hayati önemine dikkat çekiyor:

BAŞ VE BOYUN BÖLGESİNE DİKKAT!

Tümör erken dönemde tespit edilip çıkarılırsa, hastaların yaşam süresinde herhangi bir değişiklik olmadan yaşamlarına devam edebilmekteler. Ne yazık ki toplumumuzda yanlış inanışlar söz konusu. Böyle bir lezyon geliştiği zaman bıçak değmesinin kanserin vücuda yayılmasına neden olabileceği düşüncesi, tanıda gecikmeye hatta hastaların hayatını kaybetmesine neden oluyor. El içi ayak tabanından tutun da tırnak yatağına kadar derinin herhangi bir yerinde ortaya çıkabilmekle birlikte daha çok güneş hasarının yoğun olduğu vücut alanlarında gözleniyor. Tarım toplumu olduğumuz için ülkemizde melanom, kronik ultraviyole güneş maruziyetinin daha yoğun olduğu baş ve boyun bölgesinde görülüyor.

KENİDİZİ MUAYENE EDİN

Bu esnada saptanan bende asimetri, sınırda düzensizlik, renk değişikliği (benin birden çok renk içermesi), belirgin büyüme, iltihabi reaksiyon ya da kanama cilt kanserine işaret edebilir. Bununla birlikte değişik görünümlü, hızlı büyüyen, pigmente bir lezyonun saptanması durumunda da acilen bir dermatoloğa başvurulmalıdır.

KİMLER RİSK ALTINDA?

Deri kanseri gelişim riski yüksek olan kişiler kimlerdir;
*Açık tenli ,renkli gözlü, kızıl-sarı saçlı veya kolaylıkla güneş yanığı gelişebilen deri tipindeki kişiler
*Uzun süre veya aralıklı olarak yoğun güneş ışığına maruz kalmış kişiler
*Ailesinde deri kanseri malin melanom olan kişiler
*Ailesinde ve kendisinde deri kanseri dışında kanser olanlar ve Organ nakil hastaları
*Anormal  görünümlü  nevüsü olan kişiler
*Doğumsal çok sayıda benleri olanlar

BENLER NEDEN ÖNEMLİ?

Benler deriye renk veren hücrelerin oluşturduğu deri değişiklikleridir. Vücudumuzda çok sayıda ben görülebilir. Bu benlerin bazıları doğuştan, bazıları güneşe maruz kalınması sonucu sonradan oluşurlar. Benler; kahverengi, siyah ya da koyu mavi renkte olabilirler. Her renk değişikliği ya da kabarıklık ben değildir. Deride var olan değişikliğin, ben olup olmadığı konusunda dermatoloji uzmanınızdan görüş almak gerekir. Özellikle risk altında olanlar, çok sayıda beni olanlar mutlaka bilgisayarlı dermatoskopi yöntemiyle ben haritalamalarını yaptırmalı ve takip altında olmalıdır. Mevcut bende ani gelişen düzensizlik, renk değişimi, ağrı, kaşıntı ve kanama görülmesi durumunda acilen doktora başvurulmalıdır. Kesinlikle benlerle oynanmamalı ve sıkılmamalıdır.

DERMATOSKOPİ NEDİR?

Dermatoskopi deri yüzeyi mikroskopisidir; benlerin ve pigmentli diğer lezyonların tanısında kullanılır. Bu yöntemde deri yüzeyi, ışıklı büyütme sağlayan dermatoskop ile incelenir. Daha önceki yıllarda ben takibi, el dermatoskopisindeki görüntülerin fotoğrafları çekilerek sağlanıyordu. Bu yönteme bilgisayar eklenerek bilgisayarlı dermatoskopi teknolojisi geliştirildi.

Bilgisayarlı dermatoskopi ile vücuttaki benlerin haritası oluşturularak noktasal lokalizasyonları belirlenir. Ardından her bir ben için dermatoskopik görüntü alınır ve kaydedilir. Böylece bir sonraki kontrolde elde edilecek görüntüyle karşılaştırma şansı sağlanır. Bilgisayarlı dermatoskop bende izlenen şüpheli değişiklikleri matematiksel hesaplayarak melanom riskini gösteren indeks de oluşturur. Bu indeks tanıda ve tedavinin planlanmasında yardımcıdır. Çıplak gözle erken evre melanomun tanı şansı %60 iken bilgisayarlı dermatoskopi ile %90'lara çıkar. Bilgisayarlı dermatoskopi ile derideki lekeler, benler değerlendirilir, arşivlenir ; böylece, benlerin belli aralıklardaki değişimlerinin saptanması ve incelenmesi bilgisayar ekranında kolayca yapılabilir.

Vücutlarında çok sayıda ben olan hastaların benlerinin tamamını çıkarmak söz konusu olamayacağından, biz dermatoskopi yöntemi sayesinde şüphelendiğimiz lezyonları tespit ederek bunların çıkarılmasını sağlıyoruz ve böylece hem gereksiz cerrahi girişimlerin önüne geçmiş oluyoruz hem de hastalarımızı 3-6 ay-1 sene aralarla kontrole çağırarak bu benlerin seyrini aldığımız kayıtlarla takip ediyoruz.
Bu nedenle özellikle çok sayıda beni olan hastalar mutlaka bilgisayarlı dermatoskopi bulunan kliniklere başvurmalı ve ben haritalarını yaptırarak, benlerini takip altına aldırmalılar.

CİLT KANSERİNDEN KORUNMAK İÇİN…

Özellikle çocuklarımızda güneşten korunmaya daha çok önem vermemiz gerekmekte.  Çünkü çocuklarda gelişen şiddetli güneş hasarı DNA'da bir takım bozukluklara neden olabilmekte ve cilt kanseri riskini artırmaktadır. Çocuklara uygun filtreli güneş koruyucu kremler kullanılmalıdır.

*Genellikle UVA ve UVB'ye karşı koruyucular içeren 30 SPF ve üzeri güneş kremlerini öneriyoruz.

*Güneş koruyucular güneşe çıkmadan 30 dakika önce sürülmeli ve gerekirse üç dört saatte bir yenilenmeli.

*Güneşin dik geldiği  11:00-16:00 saatleri arasında da gölgede kalınması gereklidir.

*Solaryumdan ise tümüyle uzak durulmalı hatta ABD ve Avrupa'da olduğu gibi ülkemizde de 16 yaş altına solaryumun yasaklanması gereklidir.