Açıklamada, yasanın, yükümlü olarak tanımlananlardan; bankalar, finansal kuruluşlar, şans oyunu salonları, bahis hizmeti sağlayıcıları, kripto varlık hizmet sağlayıcıları, kripto varlık ihraççıları ve emanet cüzdanı hizmet sağlayıcıları için yükümlülükler getirdiği belirtildi.
Açıklamada, ülkenin asayiş ve güvenliğinin yanı sıra uzun soluklu ve sürdürülebilir kalkınmasına önemli ölçüde katkı vermesi beklenen yeni yasanın, tüm paydaşların etkin katılımı ve halkın desteğiyle, arzu edilen olumlu sonuçları üretmesi ve uzun zamandır kamuoyunda oluşan beklentileri karşılaması temenni edildi.
Maliye Bakanlığı ile Merkez Bankası açıklamasında, “Suç Gelirlerinin Aklanmasının, Terörizmin Finansmanının ve Kitle İmha Silahlarının Yaygınlaşmasının Finansmanının Önlenmesi Yasası”nın, Cumhuriyet Meclisi’nde 22 Aralık'ta oy birliğiyle kabul edilerek, Resmi Gazete'de ise 4 Ocak'ta yayımlanarak yürürlüğe girdiği belirtildi.
Avrupa Birliği direktifleri, FATF tavsiyeleri ve diğer ilgili uluslararası düzenlemeler esas alınarak hazırlanan yasanın yürürlüğe girmesiyle birlikte, suç gelirlerinin aklanmasının, terörizmin finansmanının ve kitle imha silahlarının yaygınlaşmasının finansmanının önlenmesi konusunda, ülke yargı yetki sınırları içerisinde yürütülmekte olan mücadelenin kapsamının ve etkinliğinin artacağı yeni bir aşamaya geçilmesinin öngörüldüğü açıklamada, şunlar kaydedildi:
“Suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesi mücadelesinin sadece resmi makamlar tarafından yürütülen çalışmalarla başarıya ulaşılabilecek bir konu olmadığı, aksine kolektif bir yaklaşımla birçok iş kolunda ve/veya meslekte faaliyet gösteren gerçek veya tüzel kişilerin etkin katılımlarıyla ve tüm halkımızın bu konudaki mücadelenin gerekliliğiyle ilgili farkındalığının sağlanmasıyla mümkün hale geleceğine inanılmaktadır.
Bu doğrultuda, yeni yürürlüğe giren Yasa ile birlikte mevcut yükümlü ve yükümlülük tanımları genişletilmekte ve bunların denetimi konusunda kapsamlı düzenlemeler getirilmektedir. Ayrıca, yükümlülük ihlalleriyle ilgili idari para cezaları ile suç ve cezalar ayrıntılı olarak tanımlanmaktadır. Yürürlükte olan bir önceki Yasa’dan farklı olarak, aşamalandırılmış müşteri tanı prensipleri, eğitim, kayıt ve şüpheli işlem bildirimleriyle ilgili ilave düzenlemeleri içeren yükümlülüklere yönelik denetimlerin, Para Kambiyo ve İnkişaf İşleri Dairesi ve Mali Bilgi Edinme Birimi’nin (MABEB) yanı sıra, Yasa ile tanımlanan Yetkili Denetim Makamları tarafından da yerine getirileceği düzenlenmektedir.”
-Yükümlü sayılan gerçek ve tüzel kişiler
Açıklamada, yeni yürürlüğe giren 1/2024 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının, Terörizmin Finansmanının ve Kitle İmha Silahlarının Yaygınlaşmasının Finansmanının Önlenmesi Yasası kapsamında yükümlü kapsamında sayılan gerçek veya tüzel kişiler de şöyle sıralandı:
“Bankalar, finansal kuruluşlar: Tüketici kredisi, konut kredisi, faktoring hizmetleri ve finansal kiralama hizmetleri de dâhil olmak üzere tüm borçlanma veya borçlandırma faaliyetleri, para gönderme veya para transferi de dâhil ödeme hizmetleri, para gönderme veya para transferi de dâhil ödeme hizmetleri sağlayanlar dışında kalan seyahat çekleri ve banka çekleri ve benzeri diğer ödeme araçlarının verilmesi ve ödemelerin geri alınması işlemleri, teminat ve taahhüt verilmesi işlemleri, kendi hesabına veya müşterinin hesabına aşağıda belirtilen alanlarda alım-satım yapmak, çek, senet, bono, mevduat sertifikaları gibi para piyasası enstrümanları, vadeli işlemler ve opsiyonlar, kaldıraçlı olarak elektronik ortamda oluşturulmuş bir platformda her türlü döviz, kıymetli maden ve yetkili otorite tarafından belirlenecek diğer varlıklar (foreks işlemleri), devredilebilen menkul kıymetler ve diğer finansal enstrümanlar, teminat altına alıp satarak veya satıp yan hizmetler sunarak yapılan menkul kıymetler ve diğer finansal enstrümanlara iştirak işlemleri, sermaye yapısı, iş stratejisi ve diğer ilgili alanlardaki danışmanlık hizmetleri ile birleşmeler ve teşebbüslerin satın alımı ile ilgili diğer hizmetler ve diğer danışmanlık hizmetleri, portföy yönetimi ve danışmanlığı, finansal enstrümanların korunması ve idaresi, bankalararası piyasada menkul kıymet alım-satımında aracılık, kasa muhafaza/kiralık kasa hizmeti verenler, elektronik para çıkarmak, sigorta ve reasürans şirketleri ve sigorta aracıları, finansal yatırım şirketleri ve yatırım danışmanlığı şirketleri, döviz büroları, merkez ofisleri yurt dışında olan finansal kuruluşların Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ndeki şubeleri veya acenteleri.
Profesyonel faaliyetleri çerçevesinde hareket eden ve aşağıda belirtilen gerçek veya tüzel kişiler:
Muhasip ve murakıplar ile vergi danışmanları, herhangi bir finansal işlemde veya gayrimenkul işleminde müşterileri adına veya müşterileri için hareket eden veya aşağıdaki durumlarda müşteriye işlemin planlanması veya gerçekleştirilmesinde yardımcı olan avukatlar, gayrimenkul veya işletmelerin alım veya satımında, müşterilerin parasının, menkul kıymetlerinin veya diğer varlıklarının yönetiminde, banka, mevduat veya menkul kıymetler hesabı açılması veya yönetiminde, şirketlerin kurulması, işletilmesi veya yönetimi için gerekli işlemlerin düzenlenmesinde, trustların oluşturulması, işletmesi veya yönetiminde. trust ve şirket hizmet sağlayıcıları. emlakçı ve/veya emlak şirketleri ve/veya ticari amaçla gayrimenkul yapan, satan, aracılık eden gerçek veya tüzel kişiler. Kuyumcular, şans oyunu salonları, bahis hizmeti sağlayıcıları, kamu kurum ve kuruluşları, kripto varlık hizmet sağlayıcıları ve kripto varlık ihraççıları, emanet cüzdanı hizmet sağlayıcıları, motorlu araç satıcıları ve/veya oto galeriler.”
Yasa tahtında yükümlü olarak sayılanların genel olarak uymak zorunda olduğu temel yükümlülükler ise şu şekilde düzenlendi:
“Kurum politika ve prosedürlerinin oluşturulması, müşteriler, iş ilişkileri, işlemler ve ürünlerle bağlantılı olarak suç geliri aklama veya terörizmin finansmanı veya kitle imha silahlarının yaygınlaşmasının finansmanı ile ilgili riskin değerlendirilmesi, müşteri tanı prensibinin gerektirdiği önlemlerin alınması, Şüpheli işlem bildirimlerinin yapılması, nakdi para limitini aşan işlemlerle ilgili bildirimlerin yapılması, Verilerin muhafaza edilmesi, kayıtların korunması ve saklanmasının sağlanması, uyum görevlisi ve uyum görevlisi yardımcısının atanması, atanan kişilerin isim, yetki ve sorumluluklarının birime (MABEB) bildirilmesi ve bu kişilerin görevlerini yerine getirebilmeleri için gerekli koşulların sağlanması, çalışanların eğitimine imkân verilmesi ve düzenli iç denetimlerin yapılmasının sağlanması, Yükümlü olarak tanımlananlardan bankalar, finansal kuruluşlar, şans oyunu salonları, bahis hizmeti sağlayıcıları, kripto varlık hizmet sağlayıcıları, kripto varlık ihraççıları ve emanet cüzdanı hizmet sağlayıcıları için yukarıda sayılan yükümlülüklere ek olarak aşağıda belirtilen yükümlülükler de getirilmektedir:
Suç geliri aklama veya terörizmin finansmanı veya kitle imha silahlarının yaygınlaşmasının finansmanı ile ilgili tüzükte yer alan şüpheli işlem kriterleri dışında kendi faaliyet alanlarında tespit ettikleri şüphe uyandıran yeni şüpheli işlem kriterlerinin ve müşteri profilinin Birime bildirilmesi,
Birim ve/veya yetkili denetim makamları tarafından herhangi bir gerçek veya tüzel kişi ile ilgili bilgi talep edilmesi durumunda, talep edilen tarihte veya geçmişte bir iş ilişkisine sahip olup olmadıklarını ve varsa bu ilişkisinin niteliğini ivedilikle ve eksiksiz olarak bildirmelerini sağlayacak bir bilgi sisteminin oluşturulması, Eğitim ve iç denetim faaliyetlerinin en az yılda bir kez gerçekleştirilmesi.”
Açıkmalada, Suç Gelirlerinin Aklanmasının, Terörizmin Finansmanının ve Kitle İmha Silahlarının Yaygınlaşmasının Finansmanının Önlenmesi Yasası tahtında yükümlü olarak sayılanlar başta olmak üzere tüm halkın yasanın getirdiği düzenlemeler ve mükellefiyetlerle ilgili bilgi edinmeleri ve MABEB ve/veya yetkili denetim makamları tarafından yapılacak duyuruları dikkatle takip etmelerinin büyük önem arz ettiğini belirtildi.
