Proje kapsamında Türk İş birliği ve Koordinasyon Ajansı (TİKA) tarafından hibe edilen kuru baklagillerin hasadında ve toplanmasında kullanılan ekipman ve romörklerden oluşan filonun da teşhiri yapıldı.
Tarımsal Araştırmalar Enstitüsünün Türkmenköy İstasyonunda düzenlenen tanıtım etkinliğine Türkiye’nin Lefkoşa Büyükeçisi Metin Feyzioğlu, Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanı Hüseyin Çavuş veTİKA Başkanı Serkan Kayalar da katıldı.
Proje Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı, Kıbrıs Türk Ticaret Odası (KTTO) iş birliğinde ve TİKA desteği ile yürütülüyor.
-Büyükelçi Feyzioğlu
Türkiye'nin Lefkoşa Büyükelçisi Metin Feyzioğlu törende yaptığı konuşmada, KKTC ve TC’nin el ele kol kola yoluna devam edeceğini belirtti.
TİKA’nın, Türkiye Dışişleri Bakanlığının en yakın destekçisi olduğunu ifade eden Feyzioğlu, TC Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliğinde, Serkan Kayalar’ın emsalsiz yönetimiyle gönül coğrafyasında muhteşem işler yapıldığını söyledi.
TİKA’nın kültürel mirasa da sahip çıkarak, insanların doğrudan kalplerine de dokunulduğunu belirten Feyzioğlu, KKTC’de yapılan çalışmalarla insanların doğrudan kalplerine dokunan işlere imza attıklarını belirtti.
TİKA ile birlikte çalışmaktan çok büyük mutluluk duyduğunu ifade eden Feyzioğlu, TİKA yardımlarının fark yarattığını söyledi.
Feyzioğlu, baklagil projesinin çok değerli olduğunu, bunun “ortaya konan vizyon ve çalışkanlığın bir eseri” olduğunu kaydetti.
Enginar ve narenciyede görülen yeşillenme hastalığındaki sorunu çözmek için çok çaba sarf edildiğini belirten Feyzioğlu, “Başka bir ülke olsa Türkiye asla bu kadar çaba sarf etmezdi” dedi ve söz konusu KKTC olduğundan Türkiye’nin tüm kaynaklarını ve birikimini seferber ederek enginar ve narenciyedeki sorunu çözdüklerini belirtti.
Türkiye’de hastalıktan kaynaklanan üreticilerin kaygısını giderecek aynı zamanda buradaki sorunu da çözecek yöntemi bulduklarını kaydeden Feyzioğlu, “Türkiye KKTC’ye ambargo uyguluyor gibi' insaftan, adaletten, gerçekten uzak bir etiket yapıştırmaya kalkmak en hafif tabiriyle haksızlıktır” dedi.
Feyzioğlu TC ile KKTC’nin hayalinin, ortak geleceğinin bir olduğunu, karşılıksız bir ilişki ile el ele yürümeye devam edeceklerini belirtti.
-Çavuş
Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanı Hüseyin Çavuş da, Projenin Kıbrıs Türkü'nün kendi kendine yetmesini sağlayacak projelerden bir tanesi olduğunu ifade etti.
KKTC’de yılda 3 milyon dolarlık baklagil tüketimi bulunduğunu belirten Çavuş, “Bu proje ile birlikte 3 milyon doları, kendi içimizde üretip kendi içimizde katma değer yaratacağız” dedi.
Katkılarından dolayı TİKA yetkililerine teşekkür eden Çavuş, “Daha proje bir ay önce imzalandı, imza kurumadan proje gerçekleşti bu da üreticimize verdiği desteği gösteriyor” dedi.
-20 bin dönümden 200 dönüme…Nohut sigorta kapsamında
KKTC’de 1980’li yıllarda baklagil üretiminin 20 bin dönümlerde olduğunu, bugün 150-200 dönüme düştüğünü kaydeden Çavuş, baklagil üretimini arttırmak için 4 yıl önce üreticilere alım garantisi verilmeye başlandığını, bu proje ile birlikte dönüm başına bin TL destek vermeye başladıklarını ayrıca nohudu da Tarım Sigortası kapsamına aldıklarını ifade etti.
-Yeşillenme hastalığı
Narenciyenin ve enginarın Türkiye’ye ihracında sorun teşkil eden yeşillenme hastalığına da çözüm getirildiğini açıklayan Çavuş, enginarın 3 milyon dolar ihracat hacmi olan bir ürün olduğunu ve ihracatında oluşan pek çok sorunun aşılması için çok çaba sarf ederken, 3 milyon dolar ithalat hacmi olan baklagilin göz ardı edildiğini kaydetti.
Yeşillenmenin KKTC’nin yabancı olduğu bir hastalık olduğunu kaydeden Çavuş, Türkiye’nin KKTC'de tarımsal üretimi arttırmak için su verirken, geliştirilmesi için destek verirken, yeni bir hastalık olan yeşillenme ile mücadelenin nasıl yapılmasını anlamaya çalışırken, bu denli kısa bir sürede bazı kesimlerin beyanatlarında Türkiye için çok üzücü ( ambargo uyguluyor) ifadeler kullandıklarını kaydetti.
Yapılan denemelerle fumigasyon işlemi ile böcek ve yumurtalarının öldüğünü gördüklerini belirten Çavuş, “Gıda sağlığının garantisini alarak ihracatımıza devam ediyoruz” dedi.
Çavuş, (fümigasyon işlemine tabii olan narenciyenin) ihracatının yapılabileceğini, çalışmaların dün akşamdan itibaren başladığını kaydetti.
KKTC ile Güney Kıbrıs arasında ticareti düzenleyen Yeşil Hat Tüzüğüne de değinen Hüseyin Çavuş, Güney Kıbrıs’ın pek çok gerekçe göstererek ticareti engellemeye çalıştığını anlattı. Çavuş, “Ticaret oranı biraz yükselmeye başladığında, 'vidası yerli üretim olacak' yoksa bu Yeşil Hat Tüzüğünü kullanmayız diyorlar” diyere,k bu konuda bazı kesimlerin ses çıkarmadığını belirtti.
Koşulsuz KKTC’nin yanında duran Türkiye’ye bazı kesimlerin tahammülü olmadığını kaydeden Çavuş, yeşillenme hastalığı sürecinde bazı kesimlerin Türkiye’deki 5 milyon üreticinin akıbetini düşünmediğini, Türkiye’de bu hastalıkla mücadelenin çok daha zor olduğunun düşünülmesi gerektiğini ifade etti.
Çavuş, bu konuda Büyükelçi Metin Feyzioğlu ile Türkiye Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’a teşekkür etti.
-Kayalar
TİKA Başkanı Kayalar ise 170 ülkede hizmet veren TİKA’nın 32’nci yılını kutladığını, KKTC’de de 4 yılda 150’nin üzerinde projeyi hayata geçirdiklerini ifade etti. Kayalar, her bir projede iş birliğini geliştirme, toplumun refahını arttırma, sosyal ve ekonomik kapasitesini arttırmanın öncelikleri olduğunu ifade etti.
Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığının birikim ve iş birliğinin meyve verdiğini kaydeden Kayalar, Gazimağusa’da Laguna Balıkçı Barınağı, Devlet Üretme Çifliğinin modern sağımhanesi de dahil küçükbaş hayvancılığın geliştirilmesi için verilen desteklerin yanında baklagil üretiminin arttırılması için geliştirilen bu projenin de anlamlı olduğunu söyledi.
Kayalar, “Nohut başta olmak üzere yeşil mercimek ve fasulye gibi üretimi KKTC’de azalan kuru baklagillerin üretimini arttırarak dışa bağımlılığın azaltılması hedeflenmekte” dedi.
Serkan Kayalar bu örnek iş birliğinin başka alanlara da taşınacağına inandığını ifade etti ve emeği geçen tüm kesimlere teşekkür etti.
-Deniz
Kıbrıs Türk Ticaret Odası (KTTO) Başkanı Turgay Deniz tanıtım etkinliğinde yaptığı konuşmada, ihraç edilebilecek ürünlerin yetiştirilmesini, katma değeri yüksek ürünlerin verimli üretiminin teşvikini hedefleyen projenin parçası olmaktan memnun olduğunu, projeyi alım garantisi ile desteklenebilecek, ihracat odaklı pilot bir proje olarak değerlendirdiklerini ifade etti.
KKTC’nin yarı kurak bir iklime, bununla birlikte farklı ürünler yetiştirmeye elverişli topraklara sahip olduğunu kaydeden Deniz, esas hedefin iklime uygun ürünleri verimli bir şekilde üreterek, çevre ülkelerin pazarlarında pay sahibi olmak olduğunu ifade etti.
Ekipmanların kullanımı ve proje ile ilgili KTTO İhracat Geliştirme Birimine başvuru yapılması gerektiğini belirten Deniz, gerekli bilgilerin de Odanın çevrimiçi sitesinde bulunduğunu belirtti.
